U RATU E U GALETU
                                                              Ventemigliusu da Emilio Azaretti
.
      Ina vota gh’eira in ratu e in galetu ch’i l’eira boi amighi. In belu giurnu u ratu, parlandu, u ghe fa’ au galetu: «U prevostu u l’à in belu arburu carregu de nuxe, duveressimu andàgheře a rubà. Tü, che ti ài e aře, ti munti insce l’arburu e cu’u becu ti destachi e nuxe, mi stagu suta e ìnciu u sacu. Cuscì se arriva u padrun, tü cu’ in vöřu ti te ne scapi e mì m’intanu».
      Cume d’acordiu u galetu u l’è muntau insce l’arburu e u caciava zü nuxe; ma u ratu, ingurde, in scangiu de mètiře intu sacu u sé sciacava e, dopu èssise mangiau u garegliu, intu sacu u ghe meteva numà e sgröglie.
      U galetu, che d’insce l’arburu u l’eira tostu stancu, u gh’à ditu :«Ghe ne’ serà basta ?» ma u ratu, savendu che u sacu u l’eira cin de sgröglie, u gh’à respostu: «Lançine ancura ina partia». U galetu u l’à lançae e u ratu u n’à faitu in ran, au cu’ survan d’u sacu. Candu u galetu u l’è staitu carau, gh’è vegnüu a cuvéa de mangiassene caicüna; ma rumescciandu cu’u becu intu sacu, u s’è acortu ch’i l’eira ascaixi tüte sgröglie. Alura u s’è arragiau e, asbrivanduse au ratu, u gh’à daitu ina pità in sciù nasu.
      U ratu u se n’è scapau cianzendu; u l’è andaitu dau caregà e u gh’à ditu:
 

 

 

      U caregà u gh’à rispostu: «Se ti vöi che t’arrange u tou nasetu, portime d’a sea».
Alura u ratu u l’è andaitu dau porcu e u gh’à ditu:
 

 

 

 

        E u porcu u gh’à respostu: «Se ti vöi che te daghe a sea, portime d’a gianda».
Alura u ratu u l’è andaitu d’â ruve e u gh’à ditu:
 

 

 

 

 

 

        E a ruve a gh’à respostu: «Se ti vöi che te daghe gianda, tü portime ingrasciu».
Alura u ratu u l’è andaitu da l’omu d’u stagiu e a gh’à ditu:
 

 

 

 

 

 

 

 

         L’omu d’u stagiu u gh’à respostu: «Se ti vöi che te daghe l’ingrasciu dame d’u pan».
Alura u ratu u l’è andaitu dau furnà e u gh’à ditu:
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

          E u furnà u gh’à respostu: «Se ti vöi che te daghe d’u pan, dame d’ê legne».
Alura u ratu u l’è andaitu dau boscu e u gh’à ditu:
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

          E u boscu u gh’à respostu : «Se ti vöi d’ê legne va’ dau furnà, ch’u te daghe a picossa pe’ vegniteře a taglià».
U ratu u l’è returnau dau furnà e u gh’à dumandau a picossa.
U furnà u gh’à ditu: «Se ti vöi a picossa vateřa a piglià in ca’, ma fa’ cianin, che gh’è u gatu ch’u dorme e a scařa a l’è de legnu».
U ratu u l’è muntau, u l’à pigliau a picossa e u l’à cumensau a stirassařa cianin, cianin, cianin.
         Ma candu u l’eira za’ a metà d’a scařa, a picossa ch’a l’eira tropu pesante, a gh’è scapà, u gatu u s’è adesciau, u l’à faitu in sautu e u se l’à mangiau.