Bellinate

CUNSEGLIU
Primo, consigliare i dubbiosi
.
Ven Nineta e a me fa’: - L’è caiche giurnu,
che u figliu ciü pecin d’a Sciura Jole
u me fa’ d’i regali, e cun Teu au furnu
u m’intra in ca’ e ... u prega che gh’a mole.
.
Da ina parte, cumà, ... nu’ vurreréva
dighe de scì, pe’ nu’ fa’ a Teu ‘stu cornu.
Da in’autra parte pöi, ... besögneréva, ...
se pö dighe de na’, s’u ven d’inturnu ?
.
Di’ in po', co’ ti faresci au postu mei ? -
- Pe’ mì, gh’a moleréva - gh’òn respostu -
s’u imprumetesse d’andà via dai pei. –
.
Ela a l’è andaita a ca’, e a ghe l’à daita:
e da ‘stu giurnu in pöi, a l’à despostu,
che ghe l’assaza ... chi ghe l’adumanda.

U TEMPU BON
Il tempo buono
.
Duman, s’u Scegnù u ne desse vita,
vierescimu paresce a Candelora.
‘stu ciulerò, ‘Scià Neva, u nu’ ne pita,
che uramai de l’invernu semu föra.
.
Aumancu, se purremu aissà â bunura,
pe’ andà a büve ina taca d’aigavia.
E pöi ven marsu, e se pö sta’ in natüra
a fa’ due sgumbriole e ina partia.
.
St’anu chi, ch’òn arruvinau u feriolu,
m’è vegnüu in prefundu de tignöre
e pe’ trei mesi ina gran gripa in colu.
.
Ecu i efeiti de servì i padrui
ch’i acanereva in ceixu cu’ in faixö,
aiscì s’i vön paresce d’i epülui.

A CREASSIUN D'U MUNDU
La Creazione del Mondo
.
L’anu che u Scegnù u l’à impastàu u mundu,
che pe’ impastařu gh’éira za’ fia a pasta,
vèrdu u l’à vusciüu fa’, grossu e in po’ rundu,
cume a pasteca, candu se fa’ a tàsta.
.
U gh’à faitu in sù, a lüna e in mapamundu,
d’ê stéře u ghe n’à encìu pe’ ina banastra:
in sciü auxeli, bestie au mezàn e pesci in fundu:
ciantàe e ciante, dapöi u l’à ditu: - Abasta. –
.
Me scurdavu de di’ ch’u l’à fau l’omu,
e cun l’omu iscì dona: Adamu e Eva;
e u gh’à pruibiu de’ nu’ tucàghe in pumu.
.
Ma giüstu che a mangià u ghe l’à aciapài,
u l’à criàu cun canta vuixe u gh’àva:
- Omi che avé a vegnì, se arruvinài. -

L'OMU
L'uomo
.
Mira cos’u l’è l’omu, serà mia in pecau
de fa’ asgairà inte gherre u sanghe üman !
Diu, ch’u pö fa’ ciache cosa da luntan,
piscià intu leitu e di’ ch’u l’à süau.
.
Pe’ creà l’omu u gh’àva messu man;
e dopu aveřu assài ben smanezau,
u gh’à faitu haah: e Adamu, pe’ ‘stu sciàu.
da in pupunetu u l’è vegnüu in cristian.
.
E u l’àva giüstu incumensau a vive,
che za’ u saveva reçità a sou störia
cum’ün de carant’ani, e leze e scrive.
.
E u saveva aciamà fina, a memoria,
tüte ‘se bestie bone e aiscì e cative
cume nui cunuscemu de a cicoria.

CAIN
Caino
.
Nu’ defendu Cain mì, sun cantairö,
ch’u saciu ciü de vui chi é stau Cain:
digu pe’ di’: che caiche vota u vin
pö inurbì l’omu e sbarataghe u cö.
.
Capisciu aiscì che agantà in bastun
pe’ faghe föra in frai pecin e san,
paresce ina manövra da badàn,
in passu fàusu in po’ da bastardun.
.
Però, u vieva ch’u Scegnù: ae sou méře
e ae sou rave u ghe spüava indossu
e nu’ au laite e ae pegure d’Abéle;
.
a in’omu cume nui, de carne e osse
ghe n’eira assai pe’ fa’ inaigrì l’afé:
e alura, amigu mei: - Ti n’ài de musse. -

U PRIMU BUCUN
Il primo boccone
.
Cale u l’è tra i pecai u ciü pecau
ch’u l’àge faitu ciü ma’ a tütu u mundu
Chelu primu ? Sciu-nà: mancu u segundu,
o u tersu, o u cartu. U quinto-gola l’è stau.
.
Pe’ ina meřéta, cantu serà custàu
mezubaiocu, stamu tüti a fundu !
Pe’ lolì u marcu de st’ossetu rundu
chi intu mezu d’a guřa u n’è arrestàu.
.
Ti vei che bon servissiu ch’u ne fava
chelu beccu d’Adamu, nu’ sie mai,
cun chela grümànda früsta d’Eva,
.
se mai Diu Paire, ch’u l’à begariçia,
nu’ ne mandava u figliu ünicu ch’u l’àva
zü in terra a rapessà chela marfàita.

U TIRATIRA
Il tiratira 1
.
Nu’ te saciu respùnde: e m’adespiàixe
se ti m’aciami: crapa, bàbi e gnàrru:
surve ‘sta merda ghe dagu ancu’ de murru;
e u pezu u l’é che mai nu’ atrövu pàixe.
.
A stria ch’a l’acapiva che u mei fögu
u rumintàva suta a carbunina,
a m’à imbrancau a l’ura d’a belina, 2
e a l’è cuscì ch’u arrecumensa u zögu.
.
L’ambra a nu’ tira pertütu a büsca in ciàpura:
tütu u ferru l’emàntu miga u l’à;
e nu’ l’è che cianche auxélu u gh’àge a nöitura.
.
Ma pe’ in’omu, de següru apareglià
cume a toura de l’òstu, gh’é ina bèlura
che pe’ natüra sou a lu vö amassà.

1) l’oggetto dei desideri
2) Si dice che qualsivoglia uomo affronti ogni giorno un’ora di debolezza

U BECAMORTU
Il beccamorto
.
Ti acapisci cu’u cü, àgi pasciensa:
nu’ digu tantu, che avereva tortu.
Belu e bon u l’é u mesté d’u becamortu
candu u Scegnù u ghe manda a pruvidensa.
.
Mi' digu, e ‘stu descursu u l’è sentensa,
che candu u tempu de l’estae u l’è scürsu,
nu’ gh’é da cöglie còuri drente l’ortu,
e se ti vöi mangià, ... ti gh’ài a credensa.
.
'Sta Ventemiglia l’è in postu assai bastardu
duve d’invernu nu’ ghe möire in can,
e te se camuřa fina u catafarcu.
.
Oh, ma ti vei: pe’ pelücà d’u pan
cantu s’à da pregà u Scegnù sagràudu
che u l’adescìe meighi e ciarlatàn.

L'URDEGNU ASGAIRAU
L'ordigno sprecato
.
Pa’ za’ in destin, che u ciü gran bon atrassu
ch’à faitu Gesucristu au paire Adamu,
u n’àge da custà, se l’aduveramu,
da fàne cainà tòstu pe’ in péssu !
.
‘Sta chì a nu’ n’a vö da’, se nu’ a mariamu,
chela a vö i sodi e a nu’ ne càřa u preixu,
l’autra a t’impesta e a te fa’ verdu e inàixu:
e u cüratu u sta’ lì a pescà cu’u lamu.
.
L’è tantu megliu a cundissiun d’i cai,
ch’i se pön piglià ‘su sou bontempu
nu’ mia l’agiütu d’a bursa e d’i rüfiai.
.
I pön fina andà a fute int’in cunvéntu,
che nu’ l’aspeita cume a nui crestiai
‘sta mussa de l’infernu e de l’inghéntu.

U BAMBIN INTA CÜNA
Il presepio
.
‘Sta nöte a mesanöte, mei baléta,
intu mezu a in bö e in’ase, insc’in tantin
de paglia, u Scegnù int’ina cabanéta
u l’è nau giancu e russu e rissulin.
.
Via, dunca arretissàmu ‘su stupin,
cumensamu a sonà ‘sta ciaramela,
l’è l’ura de rimetighe u bambin,
che za’ davanti me s’aissa a steřa.
.
Mira che cua ch’a s’arrabéla, ... a steřa,
longa magaradìu ina meza cana, ...
ch’a nu’ l’è sciortia tüta d’â scciapéla !
.
Scrövi dunca u presepiu e a sou cabana;
e fàmuřu, ... au paresce d’a cuéta,
nasce u bambin e delüvià ‘sta màna.