Le opere poetiche o letterarie immortali, espresse dall’intelletto umano, vanno sempre considerate, magari per essere traslate col gusto di vedere come sarebbero venute alla luce, se il sommo autore fosse vissuto sul nostro territorio.

    Inserire questi lavori ne A BARMA GRANDA, pareva troppo azzardato. Abbiamo così creata un’antologia dal nome consimile: U CAVIGLIUN, altra grotta dei Balzi Rossi, d’una certa importanza e visibilità; che potrà convenientemente mostrarli.

«Cume i boschi i scangia e föglie au zirà de ciàche anu, e e vecie i cařa, au meiximu modu se scamùra a vecia generassiun d’ê parole e chele nasciüe propiu avù i sciurìsce zùvene e fögliuse: semu destinai â morte, nui e e nostre cose».

                                                                                           Orazio. Arte Poetica. 60-63: adatà in ventemigliusu da Renzo Villa

«U l’è u savé d’ê gente, ch’u cuntégne tütu u savé: ch’u l’è de savé sofre, vurré ben, möire e avéghe in ghignùn. U l’è u savé d’ê gente, ch’u cuntégne tütu u savé».

                                                                                                         Manuel Machado, Cante bondo, 13-18 adatà in ventemigliusu da Renzo Villa

«Ciache vota che tratu cu’i paisai, pensu au tantu che eli i san e che nui nu’ savemu, ma aiscì a chelu che nuiautri savemu e a eli nu’ ghe fa’ ren de cunusce».

                                                                                 Antonio Machado, adatà in ventemigliusu da Luigin Maccario

OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO

.  Puesia  .

VURRÉ BEN A INA PERSONA L’È ...

da Ornar Faiworth

adatamentu ventemigliusu de Luigin Maccario

OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO

da  MEDITERRANEO

                                                                di Eugenio Montale        adatamentu ventemigliusu de Luigin Maccario

OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO

VUI ANDE’ A DORME

                                                                                    Luigin Maccario da Dino Buzzati

OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO

C I A N I N É T U ...

                                                                 da Martha Medeiros                   adatamentu ventemigliusu de Luigin Maccario

    Cianinétu möire chi se fa’ scciavu de l’abitüdine, ressegundandu tüti i giurni i meiximi percursi, ... chi nu’ scangia a marca, u cuřù d’i vestiménti, ... chi u nu’ parla cun chi u nu’ cunusce.

    Möire cianinétu chi sfüge ina pasciun, chi à ciü caru u negru insciu giancu e i puntineti surve e “i” ciütostu che in’inseme de emusciùn, propiu chele ch’i fan sbrilà i ögli, chele ch’i fan d’in abàgliu in faturisu, chele ch’i fan bate u cö davanti au sbagliu e ai sentimenti.

    Cianinétu möire chi nu’ aciavìra u taurin, chi l’è scunfurtau insciu travagliu, chi nu’ arresega a següressa pe’ u dòutu, pe’ sta’ derré a in sonu, chi nu’ se lascia anda’ aumancu ina vota inta vita de sfüge ai cunsegli sensai.

    Cianinétu möire chi nu’ viagia, chi nu’ leze, chi nu’ sta’ a sente a müxica, chi nu’ l’atröva gàribu inte elu meiximu.

    Möire cianinétu chi dérsfa l’amù pe’ inse’, chi nu’ se lascia agiütà; chi passa i giurni a laumentasse d’a sou meixima sfurtüna o d’ê aighe ch’i nu’mòla.

    Cianinétu möire chi làscia in prugetu avanti d’aveřu incumensàu, chi nu’ fa’ de dumande insce còse ch’u nu’ cunusce, chi nu’ arrespunde candu i ghe dumanda caicosa ch’u cunusce.

    Çercamu de sfüge ‘sa morte a pecine cantità, arregordanduse ancu’, che esse vivu u dumànda in sforsu assai ciü grossu d’u ciàiru faitu de’ purré ařenà.

    Numà l’açésa pasciensa a ne purterà a l’aciàpu d’ina brilànte cuntentéssa.

A  BULA  D’ARIA "A livella" di Totò / Antonio De Curtis adattata in ventemigliusu da Luigino Maccario Stu adatamentu de "A Livella" de Antonio De Curtis - Totò - u l’a faitu parte d’u prugrama de «Nustalgia de Ventemiglia», u spetaculu che l’Aministrassiun d’u Municipiu a mete sciü, int’u Teatru Cumünale, dedicau ai «Spantegai» ch’i vegne a passà l’estae a Ventemiglia.     Int’a seirà d’u 9 d’avustu 2010, pe' serrà u spetaculu, Luigin Maccario, auture de l'adatamentu, u l'à dau andiu ai dui prutagunisti: u Marchese: Franco Borfiga e u Spassin: Mariacristina Brettòne, irricunuscibile int'in toni grixiu d'a Saspi; ch'à l'é staita inscì autrice d'a regia teatrale, ascistia dai tecnici de l'Ariston.                                          LINK

 OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO

.  Literatüra - prosa  .

A NUVÉLA DE CHICHIBÌU

adatà da Luigin Maccario, dau “Decamerone” de Giovanni Boccaccio.

    Andandu a cacia cu’u sou farcun, int’a lona d’ê Buche, u conte Ghigliermu u l’à pigliau ina grü, e avenduřa atrövà grassa e zuvena, u l’à mandà a in sou bon cögu, ch’u s’aciamava Chichibiu, e u l’eira ruchetin.

    U ghe l’à mandà, fandughe di’ ch’u l’arrustisse pe’ çena, guvernanduřa ben, ben. ‘Stu Chichibiu u a prunta, u a mete isci'u fögu e u l’incumensa a fařa cöixe cun tantu dòutu.

    Intantu ch’a cöixeva, da ‘sta grü vegniva föra in’audù maiscì bon, ch’u l’é arrivau au nasu de Brüneta, ina bela doneta d’a cuntrada Castelu, ch’a l’apiaixeva maiscì a Chichibiu, ch’u n’eira fina inamurau.

    Brüneta a l’è intrà in cüixina pe’ sente megliu l’audù, e viendu a grü, cuscì grossa e apetitusa, ch’a feniva de cöixe; a l’à pregau caramente Chichibiu ch’u ghe ne desse ina cöscia.

    Pe’ nu’ fasse sentì dai autri cöghi, Chichibiu u gh’à respundüu cantandu: “Nu’ l’averé da mì, dona Brüneta, nu’ l’averé da mì”, tantu che dona Brüneta, in po’ stunà da ‘sta resposta cantà, a gh’à ditu: “T’assegüru che se nu’ ti m’a dai, nu’ ti averai mai da mì calunche cose t’apiaixereva”. Inte pocu e parole i sun staite tante, che â fin Chichibiu, pe’ nu’ infastidì ‘sta sou dona, u gh’à destacau ina cöscia e u ghe l’à daita.

    Fenia a cacia, versu seira, Ghigliermu u s’arrecampa au castelu cu’ in nobile furestu, sou amigu e ospite, pe’ a çena; ma candu i gh’apresenta a grü ch’a nu’ l’àva ciü a cöscia, maraveglianduse, u nostru conte u fa’ ciamà Chichibiu, pe’ dumandaghe duv’a l’éira fenia l’autra cöscia d’a grü. impostore

    U ruchetin, impustù, sübitamente u gh’à respundüu: “Mei scignuru, e grü i nu’ l’àn che ina cöscia e ina gamba”. Ghigliermu, assai egarüàu, u ghe fa’: “Cume diavu i nu’ l’àn che ina cöscia e ina gamba ? ... Nu’ òn mai vistu autre grü che ‘sa chì ?!”.  Chichibiu u l’à insistiu: “A l’é cuscì, mei messé, a l’è cume ve digu; e candu ve farà piaixé, v’u faron vie’ insci’e vive”.

    Ghigliermu pe’ l’amù d’i furesti ch’u l’àva a çena, pe’ nu’ fa’ autre parole, u gh’à ditu: “Za’ che ti dixi de fameřu vie’ insc'e vive, cosa che mì nu’ òn mai vistu ni’ sentiu di’ ch’a fusse; duman de matin vögliu viéřu, e seron cuntentu. Ma te züru, insci’u Scegnù, che s’a fusse autrimenti, te faron acunsà a ina maneira che ti te n’arregorderai, a tou danu, fin che ti scampi”.

    Fenie cuscì e parole, pe’ chela seira; l’induman de matin, bun’ura, Ghigliermu ch’u gh’àva pensau a ‘st’afare pe’ tüta a nöte, mancandu de dorme; u s’é levau e u l’à cumandau ch’i ghe menesse i cavali; e faitu muntà Chichibiu surve in ronsu, u l’à purtau in riva â lona de Nervia, duve l’eira solitu, insci’u fa’ d’a giurnà, viéghe in sturmu de grü.

    Pe’ u camin, Ghigliermu u gh’à ditu: “Tostu vieremu chi l’averà contau de musse, aieiri de seira”. Chichibiu, viendu che a ragia de Ghigliermu a nu’ l’éira sbuglia, nu’ savendu cose fa’, u trutava d’apressu au conte, cu’a ciü gran puira d’u mundu, e u se ne sareva scapau verrenté, ma nu’ purrenduřu fa’, u se gardava d’inturnu desperau, viendu de’ grü drite insc’i dui pei, dapertütu.

    Candu i l’éira za’ da veixin â Rivaira, elu pe’ u primu u l’à vistu ben duze grü, chi stava lì, drite insc’ina zarpa, cum’i fan candu i dorme; cuscì, prestamente u gh’à ditu a Ghigliermu: “Purré ve’, maiscì ben, messé, che aieiri de seira v’òn ditu a verità: che e grü i nu’ l’àn che ina cöscia e ina gamba, se de’ in’ögliu a chele duze ch’i stan lazü”.

    Ghigliermu vienduře u gh’à ditu: “Aspeitite, che te mustreron ch’i n’àn due”, e faituse ciü da veixin u l’à criau: “Oho, oho”, tantu che e grü, mandandu zü l’autra zarpa, tüte, dopu caiche passu de cursa, i l’àn pigliau u vöřu.

    Alura, Ghigliermu u ghe fa’ a Chichibiu: “Alu', ingurdu, nu’ te paresce gh’i n’àge due ?”. Chichibiu, ascaixi spersu, nu’ sevendu mancu da duv’a ghe vegnisse, u gh’à respundüu: “Messé scì, ma vui nu’ gh’avé criau - oho, oho - a chela d’aieiri seira, che se gh’avessi criau cuscì, ela a l’avereva mandau sciü l’autra cöscia, cum’i l’àn faitu ‘se chì”.

    A Ghigliermu a gh’è piaixüa tantu ‘sa resposta, che tüta a sou ragia a s’è cunvertia in festa e gran rie.

OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO

MUNTAGNE MANZUNIANE

                                                                   da “I Promessi Sposi", adattata da Luigino Maccario

    Ve salüu, muntagne inlevàe dae aighe, e inssàe au cielu; çime diferenti, cunusciüe a chi u l’è cresciüu intra vui, e mandàe inta sou mente, nu’ de menu ch’a sece a fassun d’i soi ciü de famiglia; rivàire, ch’u gh’è descunusciüu u rùgliu, cume u son d’ê vuxi dumesteghe; vile spantegàe e gianchezanti inscia costa, cume sciòrte de pegure in pastüra; ve salüu ! ...

    Cum’u l’è penusu u passu de chi, cresciüu de lì da vui, u se n’aluntana ! Â fantaixia de chelu meiximu ch’u se ne parte de sou vuluntà, alecàu d’â çiansa de fa’ da in’autra parte furtüna, i se marmèna, inte chelu mumentu, i soni d’a richessa; elu u se maraveglia d’essine pusciüu vegnì a camin, e u turnereva alura indarré, s’u nu’ pensesse che, in giurnu, u riturnerà ben ricu.

    Cantu ciü u se ne va’ avanti intu cian, u sou ögliu u s’arretira, destömegàu e stancu, da chela larghéssa tüta paresca; l’aria a ghe paresce lurda e morta; u s’inrùla nècu e inariàu inte çità desurdinàe; e cae azuntàe ae cae, i camìn ch’i debòucia int’i camin, paresce ch’i ghe leve u sciàu; e davanti ai palassi apreixài dau furestu, u pensa, cun dexideriu inchietu, a l’ortu d’u sou paise, â caseta ch’u gh’ava za’ messu i ögli surve, da gran tempu, e ch’u l’acaterà, candu u serà turnau ricu ae sou muntagne. Ma chelu ch’u nu’ l’àva mai purtàu au de là de cheli mancu in dexideiru de passagiu, chelu ch’u gh’àva daitu furma pe’ tüti i soni de l’avegnì, e u n’è sbatüu distante, da ina marrìa forsa !

    Chelu, destacau a in tempu dai àndî ciü benvusciüi, e destürbau inte speranse ciü agradìe, u lascia ‘sti munti, pe’ inandiasse in çerca de scunusciüi ch’u nu’ l’à mai deixideirau de cunusce, e u nu’ pö, cu’a revea, arrivà a in mumentu stabiliu pe’ u riturnu ! Tanti salüi, ca’ de nasciùn, duve, assetau, cu’ in fastidiu, u l’à imparau a çerne a l’aureglia dau burdelu d’i passi cumüni u son d’in passu aspeitau cu’ in misteriusu timù.

    Tanti salüi, ca’ ancu’ furesta, ca’ arremirà tante vote au vöřu, passandu de de lì, e mai mancandu de vegnì russa; induve a mente a se fegürava in vive de spusa, tranchile e mài fenìu. Te salüu, geixa, duve l’arima a l’è turnà tante vote serena, cantandu e laude d’u Scegnù; duv’u l’eira imprumessu, preparau in ritu; duve u sciàu ascusu d’u cö u duveva esse degnaménte beneixìu, e l’amù esse cumandau, e ciamasse santu; adiu ! Chelu ch’u dava a vui tanta cuntentessa u l’è dapertütu; e u nu’ cunfunde mai u piaixé d’i soi figliöi, se nu’ pe’ preparàghene ün ciü següru e ciü grandu.

    ‘Stu adatamentu de "Addio monti ....." dai Promessi Sposi di Alessandro Manzoni u l’é staitu üna d'ê catru “Cumprésse” pruposte d'â Cumpagnia d'u Teatru Ventemigliusu int'u spetaculu "Nustalgia de Ventemiglia" d'u 9 d'avustu 2010, int'u Teatru Cumünale e magistralmente reçità da Marisa Raimondo.

OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO